Bireysel Emeklilik

Bireysel emeklilik sistemi, mutlu bir emeklilik dönemi için bugünden birikim yapmanızı sağlayan, sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı ve devlet tarafından vergi avantajıyla desteklenen bir sistemdir.

18 yaşını dolduran herkesin katılabileceği sistemden emekli olabilmeniz için en az 10 yıl boyunca düzenli ödeme yapmanız ve 56 yaşınızı doldurmanız yeterlidir. Emekli olduğunuzda birikimlerinizi ister toplu para, ister aylık maaş olarak alabilirsiniz.

Gelecekteki birikiminizin ihtiyaçlarınızı karşılayabilmesi için aylık gelirinizin %10’unu bireysel emeklilik sistemine aktarmanızı tavsiye ederiz. Emekliliğe hak kazandığınızda elde edeceğiniz birikim tutarı, sisteme giriş yaşınız ve ödeme tutarınıza bağlı olarak değişkenlik gösterir.

Bireysel emeklilik sisteminin başka hiçbir yatırım aracında bulunmayan vergi avantajı sayesinde, ödediğiniz katkı payının %35’e kadar olan kısmını vergi indirimi olarak geri alabilirsiniz. Bunun için tek yapmanız gereken, ödeme belgelerinizi düzenli olarak bordro işlemlerinizi gerçekleştiren birim ya da serbest meslek sahibi iseniz muhasebeciniz ile paylaşmanızdır.

Bireysel emeklilik sistemi, mevcut kamu sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak kurulmuştur. Temel amacı, bireylerin çalışma yaşamları boyunca yaptıkları düzenli tasarrufların yatırıma yönlendirilmesini sağlayarak, oluşacak birikimlerle, tasarruf yaptıkları dönemde sahip oldukları refah seviyesinin emeklilik döneminde de devam etmesini sağlamaktır. Sistem gönüllü katılım esasına dayanmaktadır.

Bireysel emeklilik sistemine medeni hakları kullanma ehliyetine haiz kişiler katılabilir. Sisteme katılım için  Allianz Sigortanın Yetkili Acentesi Yılmaz sigorta  ile emeklilik sözleşmesi imzalamak yeterlidir.

Kişi Allianz Sigortanın Yetkili Acentesi Yılmaz sigorta’ya  başvurduktan sonra, risk ve getiri profili belirlenir. Buna göre kişiye uygun bir emeklilik planı ve fon dağılımı teklifi sunulur. Emeklilik sözleşmesine sahip olmak isteyen kişi, giriş bilgi formunu ve emeklilik planı, plan kapsamında sunulan fonlar, yapılan kesintiler, katkı payı tutarı ile emeklilik sözleşmesinin taraflarına ilişkin bilgileri içeren “teklif formu”nu usulüne uygun olarak doldurup imzalar. Emeklilik sözleşmesi, teklif formunun imzalandığı tarihi takip eden 30. günde yürürlüğe girer. Katılımcı emeklilik sözleşmesi yürürlüğe girmeden önce cayma hakkına sahiptir. Cayma halinde, giriş aidatı dahil hiçbir kesinti yapılamaz ve varsa fon getirileri de eklenerek katılımcıya iade edilir.

Katılımcılar, şirket tarafından tercih ettiği plan için belirlenen asgari katkı payının altında olmamak kaydıyla mevcut gelir düzeyleri ve emeklilik dönemine ait beklentilerini de göz önüne alarak katkı payı tutarını belirler. Asgari katkı payı aylık brüt asgari ücretin %5’inden az olamaz.

Katılımcının, bireysel emeklilik sistemine ilk defa katılması sırasında veya yeni bir bireysel emeklilik hesabı açtırması halinde, katılımcıdan veya sponsor kuruluştan, teklif formunun imzalandığı tarihte geçerli aylık brüt asgari ücretin yarısını aşmamak üzere giriş aidatı alınabilir.

Emeklilik şirketi, katılımcının bireysel emeklilik hesabına yapılan katkı payları üzerinden azami yüzde sekiz oranında yönetim gideri kesintisi, fon net varlık değeri üzerinden günlük azami yüz binde on oranında fon işletim gideri kesintisi yapabilir.

Emeklilik şirketi tarafından tahsil edilen katkı payları, varsa kesintiler yapıldıktan sonra emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilir. Katılımcı, birikiminin hangi fon veya fonlarda değerlendireceğine risk ve beklenti tercihine göre kendisi karar verir. Fonlar uzman portföy yöneticileri tarafından yönetilir. Sistemde katılımcılara herhangi bir getiri garantisi verilmemektedir.

Fon portföyündeki varlıklar Takasbank nezdinde ve şirket varlıklardan ayrı şekilde saklanır. Katılımcıların sahip oldukları pay adedi Takasbank nezdinde katılımcı bazında ve katılımcıların erişebileceği şekilde izlenir.

Sistemin şeffaflığının ve güvenliğinin sağlanması amacıyla emeklilik şirketlerinin denetimi için detaylı denetim ve gözetim mekanizmaları kurulmuştur. Sistem, Hazine Müsteşarlığı, Sermaye Piyasası Kurulu, Emeklilik Gözetim Merkezi, Takasbank ve bağımsız denetim şirketleri gibi çeşitli kurum ve kuruluşların denetim, gözetim ve kontrolü altındadır. Fonların ve portföy yöneticilerinin faaliyetleri yılda en az bir kere Sermaye Piyasası Kurulu tarafından denetlenir. Fonların hesap ve işlemleri de üçer aylık dönemler itibarıyla bağımsız dış denetime tabidir.

Katılımcı,

- Emeklilik sözleşmesi süresi içinde katkı payı tutarını, emeklilik planında tanımlı asgari katkı payından daha az olmamak üzere değiştirebilir.

- Şirkette en az 1 yıl kalmak şartıyla, bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerini başka bir emeklilik şirketine aktarabilir.

- Aynı veya farklı şirketlerde açılmış olan bireysel emeklilik hesaplarının birleştirilmesini talep edebilir.

- Emeklilik sözleşmesi süresi içinde katkı payı ödemeye ara verebilir. Ancak katkı payı ödenmeyen süre emekliliğe hak kazanılması için gereken sürenin hesabında dikkate alınmaz.

- Yılda en fazla 6 kez fon dağılım oranını ve yılda en fazla 4 kez emeklilik planını değiştirebilir.

Bireysel emeklilik sisteminde katılımcılar ve çalışanları için katkı payı ödeyen işverenler için vergi avantajları sunulmuştur. Ücretliler ve beyannameye tabi mükellefler, kendileri ve eşleri adına ödedikleri katkı payı tutarının, aylık brüt ücretin veya yıllık gelirin % 10’unu ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmayan bölümünü gelir vergisi matrahlarında indirim konusu yapabilirler. İşverenler, çalışanları adına ödedikleri katkı paylarını doğrudan gider yazabilmektedirler.

Bireysel emeklilik sisteminde emekli olmak için katılımcının, sisteme ilk giriş tarihinden itibaren 10 yıl süreyle sistemde kalarak katkı payı ödemesi ve 56 yaşını tamamlaması gerekir. Katılımcı isterse, emeklilik hakkını ileri bir tarihte kullanabilir.

Katılımcının birden fazla emeklilik sözleşmesi bulunması halinde, tüm sözleşmelerden emekliliğe hak kazanması için en az birinden bu hakkı kazanması ve tüm sözleşmelerinden emeklilik hakkını kazanmayı talep etmesi yeterlidir.

Emekliliğe hak kazanan katılımcı, bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerinin bir kısmının veya tamamının defaten ödenmesini talep edebilir. Bunun dışında birikimlerinin bir kısmının veya tamamının yıllık gelir sigortasına aktarılmasını talep ederek yapılacak sözleşme çerçevesinde, kendisine belirli bir süre veya ömür boyu maaş bağlanmasını talep edebilir. Ayrıca, belirlenen geri ödeme programına göre birikimlerini kısım kısım şirketten almayı da tercih edebilir.

Katılımcı, emeklilik sözleşmesi süresi içinde istediği anda sistemden birikimlerini alarak ayrılabilir. Bununla beraber; sistemden emekli olarak ayrılan katılımcıların birikimleri üzerinden %3,75 oranında stopaj kesintisi yapılırken, 10 yıl boyunca katkı payı ödemeden ayrılanların birikimleri üzerinden % 15, 10 yıl boyunca katkı payı ödemekle birlikte sistemden emeklilik hakkı elde etmeden ayrılanların birikimleri üzerinden %10 kesintisi yapılır.

Bireysel emeklilik sistemi nedir?

Bireysel emeklilik sistemi, kişilerin aktif çalışma yaşamları süresince yaptıkları tasarrufları uzun vadeli yatırıma yönlendirerek emeklilik dönemlerinde, yaşam standartlarını koruyabilecekleri bir gelir elde etmelerini sağlayan özel bir emeklilik sistemidir. Kişiler bu sisteme gönüllü katılarak, sosyal güvenlik sisteminin sağladığı emeklilik gelirine ek bir gelir sağlayabilmektedir.

Sistem ne zaman başladı?

Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu 28 Mart 2001 tarihinde kabul edilmiş, 7 Nisan 2001 tarih ve 24366 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Kanun, yayımı tarihinden 6 ay sonra 7 Ekim 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 27 Ekim 2003 tarihinde emeklilik şirketleri faaliyete geçmiştir.

Bireysel emeklilik sistemine katılım zorunlu mu?

Hayır. Sistem gönüllü katılım esasına dayalı bir sistemdir.

Bireysel emeklilik sisteminden beklenti nedir? Sistemin ekonomiye katkısı var mı?

Gelişmiş ülkelerde tasarrufların büyük bir kısmını, bireysel emeklilik yatırım fonları oluşturmaktadır. Ülke ekonomilerinin ihtiyaç duyduğu uzun vadeli kaynak ihtiyacını bu fonların karşıladığı görülmektedir. Türkiye’de bireysel emeklilik sisteminin kurulduğundan itibaren ilk 10 yılda yaklaşık 30 milyar TL fon yaratması ve bu süre içinde sisteme, yaklaşık 3,5 milyon katılımcının girmesi beklenmektedir.

Sisteme katılabilmek için Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı olmak ya da çalışıyor olmak gerekli mi?

Medeni haklarını kullanma ehliyetine sahip herkes Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı olsa da, olmasa da sisteme dahil olabilecektir.

Bireysel emeklilik sistemi, Sosyal Güvenlik Kurumundaki gibi sağlık vb. hizmetler de sunuyor mu?

Bireysel emeklilik sistemi; birikimlerin toplanması, değerlendirilmesi ve kişiye toplu para ya da maaş ödenmesi esasına dayanmaktadır. Bu sistem, Sosyal Güvenlik Kurumundaki mevcut olan sağlık hizmetleri veya diğer hizmetleri sunmamaktadır.

Bireysel emeklilik sistemine katıldıktan sonra Sosyal Güvenlik Kurumunda bulunan haklarım geçerliliğini kaybeder mi?

Hayır. Sosyal Güvenlik Kurumundaki haklar devam edecektir. Bu arada bireysel emeklilik sistemine katkı payı ödenip ikinci bir emeklilik geliri elde edilebilecektir.

Bireysel emeklilik sistemine girdiğimde halen prim ödediğim Sosyal Güvenlik Kurumundan çıkmalı mıyım?

Bireysel emeklilik sistemine giren katılımcının Sosyal Güvenlik Kurumundan çıkması söz konusu değildir. Bireysel emeklilik sistemi, zorunlu sosyal güvenlik sisteminin alternatifi değil, tamamlayıcısıdır.

Sosyal Güvenlik Kurumundaki emeklilik haklarımı bireysel emeklilik hesabıma aktarabilir miyim?

Katılımcıların bireysel emeklilik sistemi içinde yer aldıkları süreyle, sosyal güvenlik sisteminde geçen sürenin ilişkisi bulunmamaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumundaki emeklilik hakları, bireysel emeklilik hesabına aktarılamaz.

Bireysel emeklilik sistemi güvenli midir?

Emeklilik şirketleri; Hazine Müsteşarlığı, bağımsız dış denetçiler, şirket iç denetçileri tarafından prensipleri çok net olarak belirlenmiş esaslara uygun olarak denetim ve gözetim altında tutulmaktadır.

Bireysel Emeklilik Sistemi’nin güvenli ve etkin biçimde işletilmesini sağlamak, katılımcıların hak ve menfaatlerini korumak amacıyla emeklilik şirketlerinin faaliyetleri Hazine Müsteşarlığı’nın günlük gözetim ve denetimine tabidir. Hazine Müsteşarlığı bu görevin yürütülmesini teminen Emeklilik Gözetim Merkezini görevlendirmiştir.

Bireysel emeklilik sisteminde vefat teminatı var mıdır?

Hayır, Bireysel Emeklilik Sistemi’nde vefat teminatı bulunmamaktadır. Katılımcının sözleşme süresi içinde vefat etmesi durumunda, sistemdeki tüm birikimler sözleşme üzerinde katılımcının tercih ettiği lehdarlara ya da kanuni varislerine ödenir.

Kısa vadeli birikim yapmak istiyorum, emeklilik sistemine girmem avantajlı olur mu?

Hayır. Çünkü bireysel emeklilik sistemi, uzun vadeli bir yatırım ve tasarruf sistemidir. Sistemden erken ayrılma durumunda, emeklilik hakkı kazanarak ayrılma durumuyla karşılaştırıldığında daha yüksek oranda stopaj kesintisi uygulanmaktadır. Ayrıca sözleşme kapsamında öngörülmüşse, katılımcının birikimlerinden giriş aidatının tahsil edilmemiş veya ertelenmiş bölümü indirilebilecektir.

Bireysel emeklilik sisteminde ne gibi risklerle karşı karşıya kalabilirim?

Bireysel emeklilik sisteminde, yatırılan katkı payları katılımcıların tercih ettiği fonlarda değerlendirilmektedir. Bu fonlar türlerine göre; hisse senedi, devlet tahvili, kıymetli madenler vb. kıymetler içermektedir. Tercih edilen fonların içerdikleri varlıkların kazanç ya da kayıpları katılımcıların birikimlerini belirlemektedir. Örneğin, hisse senedi ağırlıklı bir emeklilik fonuna yatırım yapılması ve borsanın değer kaybetmesi durumunda, katılımcıların fonları da portföylerinde yer alan hisse senetlerine de bağlı olarak değer kaybedebilir. Bu da katılımcıların birikimlerine yansır. Ancak alınacak riski belirlemek her zaman katılımcıların elindedir. Katılımcılar güvenli yatırım için daha az getiriye razı olup daha az risk içeren fonlara ağırlık verebilir veya daha fazla risk alarak daha fazla getiri sağlama ihtimali olan fonları seçebilir.